Olej syntetyczny vs. olej w technologii syntetycznej/hydrosyntetyczny

Działania marketingowe czołowych producentów olejów mają na celu takie przedstawienie produktu aby był on dla klienta bardziej atrakcyjny. Aby rozsądnie podejmować decyzję o zakupie oleju silnikowego lub olejów przemysłowych warto wiedzieć o olejach kilka podstawowych rzeczy.

Oleje smarowe składają się z bazy olejowej (ok 90%) i dodatków (ok 10 %). Przede wszystkim skupmy się na samej bazie olejowej. Baza olejowa współczesnych środków smarnych ma kluczowe znaczenie w kształtowaniu właściwości produktu. Oleje silnikowe klasyfikowano do niedawna na trzy podstawowe rodzaje: mineralny, półsyntetyczy (semisyntetyczny) i syntetyczny (Full Synthetic). Podobny podział dotyczył olejów przemysłowych. Wśród użytkowników starszych samochodów i wiekowych maszyn najbardziej popularne są oleje mineralne, następnie oleje półsyntetyczne. Natomiast konstrukcje nowych silników samochodowych oraz elementów linii technologicznych w fabrykach i zakładach produkcyjnych stawiają wymagania, którym sprostać mogą jedynie bardziej zaawansowane oleje.

Podział olejów smarowych na podstawie baz olejowych

Baza olejowa z Ropy Naftowej:

Mineralny

Bazy mineralne uzyskuje się w procesach destylacji (kontrolowany proces parowania i skraplania) ropy naftowej w określonym zakresie temperatur. Taka baza zawiera lekkie i ciężkie frakcje (woski, parafina), jest bardzo zróżnicowana pod względem budowy i ułożenia cząsteczek, łatwo ulega utlenianiu i jest mało stabilna chemicznie. Jako olej silnikowy spotykany zazwyczaj pod specyfikacją SAE 15W40, 20W50

Półsyntetyczny (Semisyntetyczny, Półsyntetyk)

Olej półsyntetyczny zawiera do 70 % oleju mineralnego i 30 do 40 % oleju syntetycznego lub hydrosyntetycznego. Jako olej silnikowy spotykany zazwyczaj pod specyfikacją SAE 10W40.

Hydrosyntetyczny (w Technologii Syntetycznej, Synthetic Technology, HC synthese, Hydro Crack)

Oleje hydrosyntetyczne są produkowane z Ropy Naftowej. Są to wysoko przetworzone oleje mineralne. Pod względem budowy molekularnej oraz właściwości fizykochemicznych mają naśladować oleje syntetyczne. Taki olej może mieć właściwości co najwyżej zbliżone do olejów syntetycznych uzyskiwanych z gazu ziemnego na drodze syntezy chemicznej. Nazwy takich olejów są zazwyczaj konstruowane w taki sposób by nawiązywać do olejów syntetycznych co niekiedy wprowadza w błąd klienta, który jest przekonany, że nabył prawdziwy olej syntetyczny.

Baza olejowa z Gazu Ziemnego:

Syntetyczny (100% Synthetic, Fully Synthetic)

Oleje Syntetyczne są produkowane z Gazu Ziemnego na zasadzie syntezy chemicznej węglowodorów. Odznaczają się bardzo uporządkowaną (jednolitą) budową molekularną, wysoką stabilnością chemiczną i normalną pracą w szerokim zakresie temperatur.

Podstawowe bazy olejów syntetycznych:

• PAO - Poly-Alpha-Olefin.
• POE - Poliestry.
• PAG - Poliglikole.

Większość olejów syntetycznych opiera się na PAO ponieważ mają najbardziej wszechstronne zastosowanie. POE i PAG są zazwyczaj dedykowane do zadań specjalnych, głownie w przemyśle (sprężarki chłodnicze, przekładnie, układy grzewcze).

Trendy lepkościowe olejów syntetycznych są podyktowane wymaganiami konstruktorów silników i maszyn. Nowoczesne oleje przemysłowe pomagają obniżyć temperaturę pracy układów w fabrykach i zakładach produkcyjnych, mogą też pracować znacznie dłużej w szerokim zakresie temperatur. Daje to oszczędności w postaci niższych kosztów za energię elektryczną oraz mniejszą ilość awarii i przestojów. W przypadku olejów silnikowych mamy do czynienia z globalnym trendem na oleje o niskiej lepkości. Takie syntetyczne oleje silnikowe ułatwiają rozruch w niskich temperaturach, smarują szybciej i dokładniej poszczególne elementy silnika co przekłada się na jego dłuższą żywotność i mniejsze spalanie paliwa.

Rys. 1. Ułożenie cząsteczek oleju mineralnego i syntetycznego

Za olejami syntetycznymi podążają naśladujące je hydrokraki (oleje hydrosyntetyczne). Mamy więc dwa zupełnie inne oleje tego samego producenta o podobnie brzmiącej specyfikacji np. SAE 5W30. Decyzja o zakupie konkretnego oleju powinna być świadoma, ceny prawdziwych syntetyków są takie same lub nieznacznie wyższe od cen olejów hydrosyntetycznych a stopień zaawansowania technologicznego zupełnie inny dlatego warto sprawdzić jaka jest baza olejowa produktu.

mgr inż. Łukasz Brodowski